Sağlık çalışanı olarak Pandemi Süreci; Ne yaşıyoruz, ne hissediyoruz, ne yapmalıyız?
Pandemi, ilk etapta gidişatı belli olmayan belirsizliği doruk noktasında yaşadığımız, yaşamsal bir kriz. Hem kendimizle, hem yakınlarımızla ilgili yoğun kaygı yaşarken, aynı zamanda hizmet vermeye devam etmek zorundayız. Güvenlik görevlisinden, temizlik görevlisine, hekiminden, hemşiresine farklı meslek dallarında çalışan, yoğunluğu farklı olsa da benzer tehlike ve sıkıntılara maruz kalan yüzlerce sağlık çalışanı…
Pandeminin ilk başlangıcında sosyal mesafe önerisi getirildiğinde, insanlar önlemlerini alıp evlerinden çıkmadı. Çalışmaya devam eden onlarca emekçiyle birlikte, sağlık çalışanlarıda görevlerine devam etti. Covid 19 hastası olan birine direk temas eden, yüksek enfekte riskine sahip sağlık çalışanları bu süreçte neler yaşıyor, neler hissediyor ve neler yapmalı?
Sağlık çalışanın en büyük kaygısı enfekte olursam ve bundan dolayı sevdiklerime ya da çevreme bulaştırırsam endişesidir. Küçük çocuğu olan sağlık çalışanları salgın tehditinin ilk haftasında çocuklarını kreşe ya da okula göndermeye devam etti. Okulların kapanmasıyla ilk problem çocukların bakımını üstlenecek bakıcı ihtiyacının çıkması oldu. Bu durum onları ananelere ve babanelere yönlendirdi. Yaşça büyük ve kronik hastalık açısından risk grubu olan anane ve babaneler, sağlık çalışanlarının kaygı düzeyini daha fazla artırdı. Bazı sağlık çalışanları otel yurt gibi yerlerde konaklamaya başladı. Aniden gelişen bu durum, çocuklar ve aileler üzerinde yoğun strese neden oldu. Bir taraftan yoğun olan işlerine devam edip, bir taraftan uzakta olan aile üyelerine destek verme zorunluluğu oluştu. Bir şekilde başka biryerde kalma imkanı bulan sağlık çalışanları en azından çocuklarına ve aile büyüklerine hastalık bulaştırma riskinin kontrol altına alınmış olması nedeniyle ruhen biraz rahatladılar. Fakat bazı sağlık çalışanları bu imkana sahip olamadı. Farklı sebeplerden dolayı çocukları, ve aile büyükleriyle hastalık bulama riskine rağmen aynı yerde yaşamaya devam etmek zorunda kaldılar. Bu durum sağlık çalışanlarına oldukça zor, büyük bir ikilem aynı zamanda ruhen vicdani bir yük hissettirdi.
Kapı zili çaldığında sarılmak için koşan çocukları durdurmak duygu yoğunluğu yaşayan sağlık çalışanı ebeveynlere ve onların çocuklarına zorluklar yaşattı. Çünkü bazı çocuklar sosyal mesafenin sebebini ve gerekliliğini anlayamayacak kadar küçüktü. Eve gelen sağlık çalışanları, ayrı odalar da yatıp sosyal mesafeyi mümkün olduğunca korumaya çalıştılar. Evde durum böyleyken, işyerinde ne yazık ki pandeminin ilk başladığı günlerde, Çin’den gelen ve zihnimizde zaten var olan olumsuz görüntülere, sağlık çalışanları birebir şahit olmaya başladı. Maske, tulum, ve gözlük gibi ekipmanların içine girip çalışmalarına devam ettiler. Ellerinden gelen en iyisini yapmaya çalıştılar.
Hasta sayısının artışı, sürekli enfeksiyon riski, tıbbi bakımla birlikte ruhsal destek sağlamak zorunda kalmak, tüm bunlar ruhen yorulmalarına sebep oldu.
Sağlık Çalışanlarına Öneriler, Ne yapmalıyız?
Sağlık çalışanları da herkes gibi mümkün olduğunca ellerini yıkamalı, ortam temizliğine dikkat etmeli, sosyal mesafeyi mümkün olduğunca sağlamalı, kalabalıktan kaçınmalıdır.
Çalışma aralarında mesai arkadaşaları ile dertleşmek onlara iyi gelebilir. Bununla birlikte, yaşanılan olası gerginlikler kişileştirilmemelidir. Çünkü olağan olmayan ortamın olağan dışı eylemleri olma olasılığı herzaman vardır.
Sağlık çalışanları, bu dönemde yoğun stresten dolayı daha öfkeli daha üzgün daha kaygılı hissedebilir. Bu hislerin biraz azalması için gevşeme egzersizleri, güvenli yer çalışmaları (kendinizi iyi hissedebileceğiniz yeri düşünme) yapılabilir, arada eğlenceli videolar izlenebilir, küçük egzersizler yapılabilir.
Gün içinde biraz uyunabilir. Sağlıklı besinlerle birlikte öğün atlanmamalıdır. Kişiye iyi gelen insanlarla iletişim devam ettirmeli, duygular ve zorlanmalar ifade edilerek, çözüm önerisi istenebilir.
Sosyal medya ve iletişim yayınlarında hoş olmayan görünlerden uzak durmak, bilgi kaynağını birkaç güvenilir kaynaktan ve günde en fazla 2 kez almak, ruh sağlığını korumak adına yapılması için gereklidir.
Tüm bunlara ragmen duyguları ile başetmekte zorluk yaşayan sağlık çalışanları psiko-sosyal destek birimlerine ulaşmalı ve ruhsal iyilik hali için destek almalıdır.
Emdr Terapisi Pandemi Sürecinde Terapistlerin tercih ettiği hızlı ve güvenilir bir terapi şeklidir. Çok kısa sürede sıkıntı yaşayan kişiye işlevselliğini tekrar kazandırır.
Umarım herkes bu süreçten çok daha güçlü olarak çıkar ve daha güzel günlere erişir.
Anahtar Kelimeler: Pandemi, sağlık çalışanına öneriler, stresle başetme, EMDR Terapisi
Klinik Psikolog Kadriye Doğan